Akım Şiddeti (Amper) Nedir? Nasıl Ölçülür?

Akım Şiddeti Nedir? (Amper)

Akım şiddeti bir elektrik devresinden birim zamanda geçen elektrik miktarını ifade eder. Kısaca; iletkenden 1 saniyede geçen elektron sayısına akım şiddeti denir. Akım şiddetinin birimi "Amper"dir, amper birimi "A" harfiyle gösterilir. Akım sembolü ise "I" harfidir. Bir saniyede 6,28 x 10¹⁸adet elektron geçiyorsa, akım şiddetinin değeri 1 ampere eşittir.

Motorlu araçlarda en fazla akımı marş motorları çeker (yaklaşık 100-150 amper). Bunun dışında dizel motorlardaki kızdırma bujileri, arka cam buz çözme rezistansları ve farlar yüksek akım çeken elektrikli alıcılardır.

(Ohm Kanunu)

Akım Şiddetinin Ölçülmesi (Amper Ölçümü)

Akım (amper) ölçülürken çok dikkatli olmak gerekir. Multimetre bağlantı uçları doğru soketlere takılmalı, kademesi doğru seçilmeli ve devreye doğru bağlanmalıdır. Yüksek akım (10 amperden büyük) akım çeken devrelerde kullanmamak gerekir. Yanlış bağlantı-ayar yapılması durumunda, kablolar yanabilir, multimetre (ampermetre) bozulabilir.

Akım şiddeti; ampermetre kullanılarak veya multimetre (avometre) amper kademesi seçilerek ve devreye seri bağlanarak ölçülür. Otomotivde kullanılan elektrik akımı genellikle doğru (DC) akımdır, bu sebeple ölçüm türü seçilirken doğru akım (DC) seçilmelidir, genelde A—şeklinde gösterilir. Ölçüm değeri seçilirken, ölçülecek akımın en yakın üst değeri seçilmelidir; örneğin 5 Amperlik gibi bir akım ölçülecekse, komütatör (ayarlama butonu) döndürülerek 10A değeri seçilebilir. Bağlantı soketlerinden siyah (eksi) kablo COM yuvasına, kırmızı (artı) kablo ise A yazan yuvaya takılmış olmalıdır. Çok küçük akım değerleri için (mA) miliamper kademesi ve bağlantı yuvası kullanılır. Ampermetre (multimetre) ile 10 amperden büyük değerler ölçülmez.

(Seri Bağlı Devrede Amper Ölçümü)

Ampermetre devreye SERİ bağlanır, yani bağlantı hattı koparılır, hattın eksi (şasiye) bağlı ucuna siyah prob ucu bağlanır, artı uca bağlı hatta ise kırmızı prob ucu bağlanır, böylece elektrik ampermetre üzerinden geçerek devresini tamamlar. Devrede bir lamba varsa, ampermetre bağlandığında lamba yanacaktır.

(Paralel Bağlı Devrede Akım Şiddetinin (Amper) Ölçümü)

Elektriksel Güç Nedir? (Watt)

Elektrikli alıcıların harcadıkları enerjiye güç denir. Elektriksel güç, gerilim ile akım şiddetinin çarpılmasıyla bulunur. Gücüm birimi "watt" tır, "W" harfiyle gösterilir. 1kilowatt (KW) = 1000 Watt. Gücü sembolü ise "P" harfiyle gösterilir.

P= V x Iformülüyle hesaplanır. (P:Güç, V:Volt, I: Amper)

Bir lambanın gücü hesaplanırken, çektiği akım ile voltajı çarpılır. Örneğin otomobilde 2 amper çeken bir ampulün gücü; P= 12 x 2 = 24watt olarak bulunur.

Örnek: Bir otomobil üzerinde kullanılan alıcının direnci 4Ω‟dur. Alıcının çektiği akımı ve gücü bulunuz.

Otomobilde akü gerilimi 12V'dur. Ohm kanunu uygulanırsa;

U=I . R --> 12= I . 4 --> I= 3 amper bulunur.

P= U . I --> P= 12 . 3 --> P = 36 Watt güç çeker.